1. Auteursrechten zijn een noodzakelijk kwaad
Ieder werk dat voortkomt uit iemands intellectuele gedachtengoed wordt automatisch beschermd door het auteursrecht. Dit is echter geen tastbaar gegeven wat de afdwingbaarheid bij discussies rond auteursrechten veel moeilijker maakt. Net om dit te vermijden, maakt het Benelux-Bureau voor intellectuele eigendom (kortweg BIOP) het mogelijk om uw merk, beeldmerk (logo) of idee te deponeren. Zo’n deponering heeft een bijzondere bewijskracht bij claims tussen concurrerende ondernemingen. Door het deponeren wordt immers het exclusieve gebruiksrecht toegekend aan een (merk)rechthouder voor hetgeen hij of zij heeft gedeponeerd.
Maar wist u dat u niet alleen een merk, beeldmerk (logo) of idee kan beschermen en registreren? Met de nieuwe technologieën die voorhanden zijn en de toenemende concurrentie op de markt, is ook de mogelijkheid tot het intellectueel beschermen van datgene wat u onderscheid van de rest verruimd.
2. Voorwaarden Intellectuele bescherming?
Zoals u misschien wel al weet zijn er een aantal voorwaarden waaraan uw product of dienst moet voldoen om in aanmerking te komen voor intellectuele bescherming. Het ’teken’ dat uw dienst/product vertegenwoordigt, kan heel breed bekeken worden. Dit kan gaan van woorden, logo’s en letters, tot in bepaalde gevallen ook kleuren, vormen en geluiden. Deze kleuren, vormen en geluiden mogen wel niet eigen zijn aan het betrokken product of dienst.
Voor een deponering moet het onder meer gaan om een teken dat:
1. vatbaar is voor grafische voorstelling door middel van onder meer afbeeldingen, lijnen, figuren, kleuren enzovoort…;
2. niet beschrijvend is;
2. en een onderscheidend karakter heeft.
Op deze manier is het voor andere partijen gemakkelijker te achterhalen wat er nu juist beschermd werd.
3. Heksenkaas vs. Wievenkaas
Kan de smaak ook als onderscheidend element gezien worden om uw product te beschermen van concurrentie? En aldus vatbaar zijn voor intellectuele bescherming door middel van deponering of octrooien?
Laten we de discussie even bekijken tussen de zaak Levola Hengelo BV en Smilde Foods BV die onlangs beslecht werd voor het Europese Hof van Justitie. Het handelt hier over twee fabrikanten van kaas.
De Nederlandse onderneming Smilde Foods BV produceert sinds 2014 de zogenaamde “Witte Wievenkaas”. Deze kaas vertoont wel heel wat gelijkenissen met de zogenaamde “Heksenkaas” van Levola Hengelo BV die al sedert 2007 op de markt werd gebracht. Deze laatste heeft dan ook een stakingsvordering ingeleid voor de plaatselijke rechtbank om een halt toe te roepen aan de verkoop van de “Witten Wievenkaas”. Want volgens Levola Hengelo BV zou Smilde Foods BV hun auteursrechten op de smaak schenden, die uitsluitend Levola Hengelo BV zouden toebehoren. De smaak wordt hierbij als een intellectuele schepping gezien.
Na een afwijzing in eerste aanleg, werd de zaak doorverwezen naar het Europees Hof van Justitie.
Volgens de Advocaat-Generaal bij het Hof van Justitie is de smaak van een voedingsmiddel al subjectief te beschouwen. Dus huidig auteursrecht is zowel nationaal als internationaal niet van toepassing omdat “smaak” niet gecatalogeerd kan worden onder de voorziene definiëringen van hetgeen in aanmerking komt als “werk” dat auteursrechtelijk beschermd kan worden.
Bovendien biedt het klassieke auteursrecht enkel bescherming aan de uitdrukkingsvorm van het idee. Dat kan een visueel of auditief concept zijn maar geen procedés of werkwijzen. Hierdoor valt het recept van de kaas buiten het toepassingsgebied.
Ook de raadslieden bij het Hof van Justitie hebben uiteindelijk eenzelfde redenering gehanteerd. (het volledig verslag over de uitspraak vindt u hier).
4. Conclusie
Op dit moment bestaan er nog geen technische middelen om de smaak van een voedingsmiddel nauwkeurig en objectief uit te drukken. Hierdoor kan de smaak niet objectief onderscheiden worden van andere producten van dezelfde aard.
Aangezien dit 1 van de voorwaarden is, waaraan voldaan moet zijn, om een ‘teken’ te beschermen, heeft het Europese Hof van Justitie dan ook beslist dat de ‘smaak’ niet beschermd kan worden. Los daarvan stoten we nog op een tweede struikelblok: hoe kunnen we de ‘smaak’ immers ‘grafisch’ voorstellen? Want een chemische formule of een omschrijving van een smaak deponeren volstaat hiervoor niet.
Voor de concurrentie op de markt is dit uiteraard goed nieuws. Dit verkleint immers de mogelijkheid tot een monopolie op smaak. Maar dit vraagt tegelijkertijd ook om enige waakzaamheid op de markt. Het risico bestaat namelijk dat concurrenten gaan proberen om bijna identieke producten op de markt te brengen en recepten te kopiëren.
Daarom raden wij u aan om een product toch op zo veel mogelijk andere gebieden te beschermen. Te beginnen met het logo/merk zelf zodat hier al geen parasitaire aanhaking kan zijn.
Wilt u weten welke stappen u best onderneemt om uw product of dienst te beschermen? Hier vindt u alvast meer informatie of neem gerust contact met ons op.
