Met de wet van 17 maart 2013 werden de onbekwaamheidsstatuten voor meerderjarige personen grondig hervormd. Deze wet voorziet naast de rechterlijke bescherming in geval van wilsonbekwaamheid ook de mogelijkheid van de buitengerechtelijke bescherming door middel van een zorgvolmacht.
Het belang van dergelijke zorgvolmacht is vandaag de dag groter dan ooit tevoren. Gelet op de huidige coronacrisis is namelijk niemand nog zeker over zijn of haar gezondheidstoestand. Van de ene op de andere dag kan u niet meer in staat zijn om uw vermogen en dat van uw onderneming te beheren. Uiteraard wenst u niet dat het harde werk van de afgelopen jaren verloren gaat bij gebrek aan concrete afspraken.
De zorgvolmacht is hét instrument bij uitstek om het lot in eigen handen te nemen en ervoor te zorgen dat alles op afdoende wijze geregeld is voor het geval dat dergelijke situatie van wilsonbekwaamheid zich zou voordoen.
Wat is een zorgvolmacht?
Een zorgvolmacht is een lastgevingsovereenkomst waarbij iemand (de lastgever) een volmacht geeft aan een andere persoon (de lasthebber) om bepaalde handelingen te stellen in zijn plaats voor het geval hij wilsonbekwaam zou worden. Echter kan er ook voor geopteerd worden om de zorgvolmacht reeds te laten ingaan nog vóór de lastgever wilsonbekwaam wordt. Ook wat dit betreft hebben partijen aldus een grote vrijheid.
Oorspronkelijk konden de aan de lasthebber toevertrouwde handelingen louter betrekking hebben op het vermogen van de lastgever, doch kan men sedert 1 maart 2019 ook persoonlijke zorgbeslissingen nemen in een zorgvolmacht. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de keuze van uw rusthuis of uw rechten overeenkomstig de Wet Patiëntenrechten.
Zoals reeds aangehaald is een zorgvolmacht een vorm van buitengerechtelijke bescherming. Er is geen tussenkomst van de rechtbank vereist, hetgeen tot gevolg heeft dat u zelf de touwtjes in handen kan nemen en een zorgvolmacht kan opstellen op maat van uw wensen en doelen. Bij gebrek aan een zorgvolmacht dient mogelijks een vrederechter tussen te komen voor het aanstellen van een bewindvoerder voor uw onderneming.
Voorwaarden voor de zorgvolmacht
Een zorgvolmacht dient altijd schriftelijk te worden opgesteld. Dit kan zowel in een onderhandse als in een authentieke (notariële) akte. Indien er echter voor de aan de lasthebber toevertrouwde handelingen een notariële akte vereist is (bijvoorbeeld het doen van een schenking), dient de zorgvolmacht ook verplicht notarieel te zijn. Voor het overige zijn er geen bijzondere vormvereisten.
Een tweede cruciale voorwaarde om de zorgvolmacht te laten doorwerken bij wilsonbekwaamheid is dat deze geregistreerd wordt in het Centraal Register voor Lastgevingen. Bij gebrek aan registratie zal de zorgvolmacht niet onderworpen worden aan de specifieke wettelijke regeling van de buitengerechtelijke bescherming, en zal de volmacht geen uitwerking hebben in het geval de lastgever wilsonbekwaam wordt.
De zorgvolmacht en uw onderneming
De zorgvolmacht wordt in de praktijk ook vaak gebruikt in de context van ondernemingen door zich in de toekomst als bestuurder of aandeelhouder van een vennootschap op algemene wijze te laten vervangen. Op die manier tracht men het vermogen dat in de vennootschap werd opgebouwd te laten beheren door een persoon naar keuze in het geval de lastgever daar zelf niet meer toe in staat is.
Delegatie van stemrecht in het bestuursorgaan
Algemeen wordt ervan uitgegaan dat een bestuursmandaat intuitu personae is. Men veronderstelt dat bestuurders worden benoemd omwille van hun persoonlijke kenmerken. Dit heeft tot gevolg dat een bestuurder, tenzij de statuten anders bepalen, geen volmacht kan geven voor de bestuursvergadering.
En zelfs dan: als het al statutair wordt toegelaten, dan nog kan een bestuurder enkel een volmacht verlenen aan een andere bestuurder. Bovendien is deze volmacht doorgaans beperkt tot één bepaalde vergadering. Een permanente volmacht wordt niet aanvaard.
Een zorgvolmacht is aldus geen nuttig instrument voor een bestuurder die zich wenst te laten vertegenwoordigen in een bestuursvergadering.
Delegatie van stemrecht in de algemene vergadering
Anders is het met betrekking tot de algemene vergadering. Het nieuwe Wetboek voor vennootschappen en verenigingen laat aandeelhouders in de BV(BA) en de NV toe om te stemmen bij volmacht. Aan de hand van een volmacht kan een aandeelhouder zijn rechten op de algemene vergadering aldus laten uitoefenen door iemand anders.
Echter kan in een NV de machtiging enkel verleend worden voor één of meerdere specifieke vergaderingen of voor de vergaderingen die gedurende een bepaalde periode worden gehouden. Een aandeelhouder in een NV kan zijn mandaat aldus niet permanent en voor onbepaalde tijd delegeren.
Bij een BV(BA) ontbreekt daarentegen dergelijke parallelle bepaling. Hieruit kan worden afgeleid dat een lastgevingsovereenkomst voor de vertegenwoordiging in de algemene vergadering van een BV(BA) wél kan voor onbepaalde duur.
Hoe dan ook blijft het opstellen van een zorgvolmacht maatwerk, afhankelijk van uw specifieke wensen en behoeften.
Ingentia Advocaten helpt u graag met het opstellen van een zorgvolmacht op maat van u en uw onderneming. Neem gerust contact op met één van onze advocaten door te mailen op [email protected] of bel op 013/29.61.24.
[1] Wet van 17 maart 2013 tot hervorming van de regelingen inzake onbekwaamheid en tot instelling van een nieuwe beschermingsstatus die strookt met de menselijke waardigheid
