Als ondernemer die dagelijks al volop risico’s neemt met de handelszaak, wil je er op kunnen rekenen dat je privé vermogen in veiligheid is wanneer de zaken niet meer goed gaan en er bijvoorbeeld een faillissement dreigt.
Maar wat kan je nu het beste ondernemen om je handelszaak en privé vermogen gescheiden te houden, in welke vorm je ook handel drijft?
Eerst en vooral is er uiteraard een verschil tussen een eenmanszaak en bijvoorbeeld een besloten vennootschap (B.V.) of ander soort vennootschap. Je privé vermogen rekent op een zekere mate van veiligheid bij de oprichting van een vennootschap, waar je privé vermogen gescheiden blijft van het vermogen van de vennootschap. Dit in tegenstelling tot een eenmanszaak, waarin er geen onderscheid is tussen privé vermogen en het vermogen van de handelszaak.
Eenmanszaak
Een eenmanszaak biedt veel minder bescherming voor het privé vermogen.
Ook doorheen de verschillende fases van het privé leven van een ondernemer is het belangrijk een en ander veilig te stellen, bijvoorbeeld wanneer een faillissement dreigt.
Onafgezien van de levensfase, al is dit als alleenstaande, feitelijk of wettelijk samenwonende of gehuwde, is een akte van onbeslagbaarheid van de gezinswoning een eerste stap naar het veilig stellen van het privévermogen.
Er zijn echter nog meer opties, die wij samen met u kort overlopen.
Alleenstaande: de akte onbeslagbaarheid van de gezinswoning
Een akte van onbeslaagbaarheid wordt opgesteld vóór er sprake is van het opbouwen van enige schuld bij een notaris. Hierin wordt opgenomen dat het onroerend goed dat dient als de gezinswoning (je hoofdverblijfplaats) beschermd wordt tegen beroepsschulden.
Onder deze schulden vallen niet de schulden die voor privé – doeleinden gemaakt zijn (bv. je hypothecaire lening) en het beschermd ook niet voor grove fouten bij bijvoorbeeld een faillissement (denk aan fraude, ..).
Iedere zelfstandige, zelfs zaakvoerders en zelfstandigen in bijberoep, kunnen deze akte laten opstellen. Indien de woning echter voor meer dan 30 % voor beroepsdoeleinden gebruikt wordt, zal de onbeslagbaarheid slechts gelden voor het privé gedeelte (denk bv. aan een arts).
Bij feitelijke of wettelijke samenwoonst
Bent u samenwonend dan kan er een akte van samenwoonst of een samenlevingscontract opgesteld worden bij de notaris, waarbij het onroerend goed ondergebracht of overgeheveld wordt aan één van beide partners door het onder te brengen in het vermogen van de partner die geen zelfstandige activiteit uitoefent. Indien de woning ondergebracht wordt in het eigen vermogen van deze partner, kunnen de schulden van de handelszaak niet hierop verhaald worden.
Nadeel hiervan is dat de woning dan niet meer tot uw vermogen behoort en enkel toekomt (in vermogen) aan de andere partner. Dit nadeel kan evenwel gecompenseerd worden door te voorzien in een finaal verrekenbeding. Dit is een beding dat er in voorziet dat, bij een relatiebreuk of overlijden (finaal, aan het einde van de rit) een compensatie voorzien wordt voor de ongelijkheid in vermogens tussen de partners.
Een verrekenbeding wordt opgenomen in de akte van samenlevingscontract en kan naar eigen goeddunken opgesteld worden, rekening houdend met het geldende wettelijke kader.
Let wel op: hypothecaire schulden blijven nog steeds verhaalbaar. Tevens zal u er acht op moeten slaan dat de woning dan uiteraard zal toebehoren aan de andere partner en een en ander uiteraard ook erfrechtelijke gevolgen heeft.
De akte kan steeds gewijzigd worden, zo ook tijdens de relatie.
Bij huwelijk
Er zijn enkele mogelijkheden je vermogen of eigendom te beschermen bij een eenmanszaak.
De mogelijkheid van een akte van onbeslagbaarheid blijft steeds voorhanden bij huwelijk onder het wettelijk stelsel.
Er kan tevens voor gekozen worden de woning in een huwelijksstelsel van scheiding van goederen onder te brengen in het vermogen van de echtgenoot die geen zelfstandige activiteit uitoefent. Dit is gelijklopend aan de inbreng die uiteengezet is hierboven onder een samenlevingscontract, met dien verstande dat het hier gaat om een wijziging huwelijksstelsel bij akte dan wel het opstellen ervan bij aangaan van een huwelijk.
Ook hier kan gewerkt worden met een finaal verrekenbeding in de akte van huwelijkscontract en naar eigen goeddunken.
Een risico van zulk verrekenbeding bij een huwelijkscontract, is dat er bij Kerstdecreet van 2017 beslist is dat zulk verrekenbeding bij het overlijden van een echtgenoot niet meer fiscaal aftrekbaar gesteld kon worden. Door het decreet werd tevens beslist dat deze belastbaarheid van toepassing is op alle nalatenschappen die zijn ontstaan (“opengevallen”) vanaf 24.12.2017 (vandaar het Kerstdecreet). Het loont dus de moeite, indien u al toepassing heeft gemaakt van zulk beding, dit in het kader van vermogensplanning onder de loep te nemen.
Tenslotte kan het huwelijksstelsel steeds gewijzigd worden, zo ook tijdens het huwelijk.
Vennootschap
Binnen het wettelijk kader van een vennootschap zit je privé vermogen vaak al relatief veilig en dus gescheiden van de vennootschap en je handelszaak. Dit vereist uiteraard dat je bijvoorbeeld je onroerend goed buiten de vennootschap in eigendom houdt of ook in een afzonderlijke vennootschap.
De mogelijkheden van de akte van onbeslagbaarheid, evenals inbreng in een samenlevings – of huwelijkcontract voor een privé woning, zijn bij een vennootschap uiteraard dezelfde als bij een eenmanszaak.
Oprichters (aandeelhouders) aansprakelijkheid
In een vennootschap dient er wel acht geslagen te worden op de oprichtersaansprakelijkheid. Dit houdt in dat, wanneer een vennootschap failliet gaat binnen 3 jaar na oprichting, de oprichters persoonlijk aansprakelijk gesteld kunnen worden voor het passief van de vennootschap.
Dit kan enkel gecounterd worden wanneer bij oprichting een financieel plan wordt opgesteld waaruit blijkt dat het aanvangsvermogen kennelijk toerekend was voor de normale uitoefening van de voorgenome bedrijvigheid over ten minste twee jaar van werking.
Een akte van onbeslagbaarheid, dan wel een samenlevings – of huwelijkscontract kan al veel risico voor de gezinswoning wegnemen.
Bestuurdersaansprakelijkheid
Om een extra veiligheid in te bouwen, naast voormelde opties, kan je bij de start en oprichting van je vennootschap een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering nemen.
Immers blijf je als bestuurder van een vennootschap aansprakelijk. Principieel dienen bestuurders hun opdracht op “normale” wijze te vervullen en kunnen zij bij zulke normale uitoefening persoonlijk geen verbintenis op zich nemen. Deze toestand verandert echter indien bestuurders in de uitoefening van hun mandaat fouten begaan. Zij kunnen bij in de wet bepaalde aansprakelijkheidsgronden aansprakelijk gesteld worden, zo onder meer bij een gewone beleidsfout, dan wel bij een onrechtmatige daad (fout met gevolgschade).
Voormelde verzekering dekt bestuurders van een vennootschap voor de financiële gevolgen die voortvloeien uit een bestuurdersfout in de uitoefening van het mandaat. Naast je persoonlijk vermogen, zijn bij overlijden ook je erfgenamen beschermd.
Rekening-courant
Let eveneens op met de rekening courant dat deze niet te hoog oploopt, ook dit kan privé de nodige gevolgen hebben. Ga aldus zeer zorgvuldig hiermee om, zodat deze niet te hoog oploopt.
Heeft u verdere vragen als ondernemer over uw privé vermogen of onderneming? Contacteer ons gerust.
